مشارکت مستمر پروفسور محمد حسن زاده در توسعه نظری و عملی مدیریت دانش در ایران

نقش پیشگامانهٔ پروفسور حسن‌زاده در توسعهٔ علم مدیریت دانش در ایران

چکیده: مدیریت دانش به‌عنوان یکی از حوزه‌های کلیدی در توسعه سازمانی، اقتصادی و علمی در دو دهه اخیر، جایگاهی مهم در ادبیات مدیریتی ایران یافته است. پروفسور حسن‌زاده، با نگاهی بین‌رشته‌ای و آینده‌نگرانه، به‌عنوان بنیان‌گذار علمی این حوزه در ایران شناخته می‌شوند. این مقاله ضمن بررسی اقدامات برجستهٔ ایشان، به تحلیل نقش‌آفرینی وی در نهادسازی، تولید محتوا، تربیت دانش‌پژوهان و تلفیق مدیریت دانش با تحول دیجیتال پرداخته است.

مقدمه

در دهه‌های گذشته، مدیریت دانش از یک مفهوم انتزاعی به یک چارچوب کاربردی در سطح سازمان‌ها و جوامع تبدیل شده است. در ایران، این تحول علمی مرهون تلاش‌های برخی از چهره‌های علمی است که با جسارت فکری و نوآوری نظری، زیرساخت‌های فکری و آموزشی این حوزه را بنا نهاده‌اند. در صدر این نام‌ها، پروفسور حسن‌زاده با رویکردی جامع و آینده‌نگر ایستاده‌اند.

نهادینه‌سازی علمی و آموزشی مدیریت دانش

پروفسور حسن‌زاده نخستین کسی بودند که رسالهٔ دکتری خود را با موضوع مدیریت دانش در ایران نگارش کردند؛ این اقدام، شروعی تاریخی برای ورود رسمی مدیریت دانش به ساختار آموزش عالی کشور بود. به‌دنبال آن، ایشان نخستین کتاب فارسی در این حوزه را با عنوان مدیریت دانش: آموزه‌هایی از مهندسی دانش تألیف کردند که به‌عنوان یک مرجع علمی اولیه، مسیر پژوهش‌های بعدی را هموار ساخت.

با راه‌اندازی دورهٔ دکتری مدیریت دانش، ایشان زمینهٔ تربیت تخصصی نیروهای انسانی برای توسعهٔ این علم را فراهم نمودند، به‌طوری که امروزه بسیاری از دانش‌آموختگان ایشان در نقش مشاور، استاد و پژوهشگر فعال هستند.

تولید محتوا و توسعه نظریه‌های تخصصی

نقش محوری پروفسور حسن‌زاده در تبیین مفاهیم، مدل‌سازی نظری و تدوین زیرساخت‌های دانشی در ایران، در آثار علمی متعدد ایشان انعکاس یافته است. کتاب‌هایی مانند:

  • مدیریت دانش: مفاهیم و زیرساخت‌ها
  • سنجش دارایی‌های دانشی یک ملت
  • مدیریت دانش فرایندگرا
  • مدیریت دانش فرایندهای کسب‌وکار
  • ممیزی دانش در سازمان‌های پروژه‌محور (منتشرشده به زبان انگلیسی نیز)
  • و آخرین اثر ایشان با عنوان مدیریت دانش و نوآوری در عصر دیجیتال

این کتاب‌ها نشانگر رویکردی سیستماتیک، کاربردی و نوآورانه هستند که باعث بومی‌سازی این دانش در شرایط اقتصادی و فرهنگی ایران شده‌اند.

نقش‌آفرینی در حوزه تحول دیجیتال

پروفسور حسن‌زاده با درک دقیق از روندهای نوین جهانی، مدیریت دانش را با مفهوم تحول دیجیتال پیوند زده‌اند. مقالهٔ اخیر ایشان تحت عنوان مدیریت دانش تحولی: نسل چهارم مدیریت دانش، تصویری نو از آیندهٔ مدیریت دانش ترسیم می‌کند. در این رویکرد، دانش نه‌تنها یک منبع سازمانی، بلکه یک محرک تحولی در ساختارهای دیجیتال تلقی می‌شود.

همچنین با انتشار کتاب‌های مدل‌های تحول دیجیتال و بدنه دانش تحول دیجیتال، ایشان بنیان‌های نظری پیوند دانش و فناوری را در سطح ملی تقویت کرده‌اند.

تعاملات بین‌المللی و تربیت دانش‌پژوهان

دریافت گواهی‌نامه تخصصی از انجمن مدیریت دانش اتریش و همکاری‌های علمی با مراکز بین‌المللی، نشان‌دهندهٔ جایگاه جهانی ایشان در این حوزه است. تربیت گستردهٔ دانشجویان و ایجاد شبکهٔ علمی پویا، از دیگر وجوه تأثیرگذاری ایشان است.

نتیجه‌گیری

پروفسور حسن‌زاده به‌عنوان یک دانشمند بین‌رشته‌ای، با تلاش‌های علمی، آموزشی و مشاوره‌ای خود توانسته‌اند مسیر مدیریت دانش را در ایران نهادینه، توسعه و جهانی‌سازی کنند. دیدگاه نوآورانهٔ ایشان در تلفیق دانش با فناوری‌های نوین، نشانگر آینده‌ای پویا و تحول‌آفرین در این حوزه است.